Smutny styczeń. Dopiero co pożegnałem Pjusa, kilka dni temu odszedł Osz, a za kilka godzin odbędzie się pogrzeb kustosza muzeum Legii – Wiktora Bołby. Z Wiktorem przez wiele lat dzieliłem wspólną pasję odkrywania zakamarków historii klubu oraz realizowałem pomysły na jej opowiadanie. Zdarzało się, że dzięki jego pomocy udawało się pozyskać materiały również do artykułów …
Przełom lat 20-tych i 30-tych to narodziny nowej formuły motocyklizmu w Polsce – wyścigów na żużlu. Sport ten przyszedł do nas z Anglii gdzie zyskiwał pod koniec lat 20-tych już dużą popularność pod nazwą dirt-track. Nowa formuła rywalizacji motocyklowych miała być w Polsce magnesem ściągającym na zawody tłumy nowych widzów.
Dokładnie 91 lat temu otwarto na stadionie Legii tor kolarsko-motocyklowy. Był pierwszym i jedynym wówczas w Polsce motodromem, czyli torem przystosowanym nie tylko dla kolarzy ale i do wyścigów motocyklowych. Jedni nie mogli się go nachwalić, innym przeszkadzał eliptyczny kształt i strome wiraże, jeszcze inni zastanawiali się czy krytyczna prędkość 140 km/h jest bezpieczna. Ścigać …
Sekcja motocyklowa Legii organizowała nie tylko zawody o charakterze sportowym ale również takie, które formułą obejmowały zakres przysposobienia wojskowego lub obronnego. Masowe szkolenia młodzieży z jazdy na motocyklach, wyścigi patrolowe polegające na wyśledzeniu ukrytych czołgów, balonów, samolotów czy miejsc desantu a także testy sprawności p-gaz były stałym punktem programu zawodów Legii w latach 1930-39.
Od początku działalności, motocykliści wyróżniali się na tle innych sekcji klubowych większą dbałością o identyfikację sekcji z klubem. Nagrody motocyklistów często opatrywane były barwami lub odznaką. Jako jedyni przed wojną posiadali również własny emblemat sekcji, łączący uprawianą przez nich dyscyplinę z Legią. Sami projektowali odznaki i plakiety okolicznościowe, a także nosili wyróżniające ich elementy stroju.
„Motocyklistki należą na razie jeszcze do rzadkości toteż trudno o stworzenie dla nich specjalnych konkurencji. Nieliczne odważne startują na równi z mężczyznami” pisał Kurjer Czerwony w 1939 r. W Legii, która działalność motocyklową rozpoczęła 10 lat wcześniej do wybuchu wojny były trzy takie odważne – Długokęcka, Rotwandówna i Wojnarowska.
Spośród kilkunastu sekcji przedwojennej Legii, trzy zdecydowanie się wyróżniały tworząc symboliczny trójnóg stabilnie utrzymujący fundament klubu. Sekcja piłkarska – najlepszą warszawską drużyną ligową, tenisowa – najlepszymi tenisistami w Polsce i sukcesami za granicą, a motocyklowa – ambicją, liczebnością i rozmachem organizowanych zawodów. Ta ostatnia, gdyby istniała obchodziłaby w 2019 roku 90-lecie.
Ostatnio na jednym z portali aukcyjnych wystawiono na sprzedaż przedwojenny proporzec Legii. Pewien kolekcjoner pamiątek sportowych poprosił mnie o opinię na jego temat. Udało się nie tylko ustalić autentyczność przedmiotu ale także przybliżyć okoliczności w jakich go wręczano.
Powojennej Legii łatwo przypina się łatkę klubu uległego komunistycznej władzy. Dzięki temu można odnieść wrażenie, że przedwojenni działacze pogodzili się w 1950 r. z nadejściem CWKS i porzucili klub z jego legionowymi tradycjami. To jednak nieprawda -za kotarą konflikty były, a gdy tylko nadarzyła się okazja „stara” Legia twardo upominała się o barwy,herb i nazwę.
Pisząc o losach założycieli i pierwszych sportowców Legii wspomniałem w księdze jubileuszowej o tragicznej śmierci Wrócisława Smoleńskiego. Zdarzenie to miało miejsce w listopadzie 1918 r. podczas walk polsko-ukraińskich w Przemyślu. Historyk wojskowości, znawca historii regionu dr Lucjan Fac w miesięczniku Nasz Przemyśl poszerzył wiedzę o tym wydarzeniu.
Kolejną sprawę związaną z historią przedwojennej Legii udało się sprawnie ogarnąć dzięki wspólnemu działaniu kibicowskiej „rodziny”. Po listopadowych świętach pisałem w artykule „Refleksje po Zaduszkach” o zagrożeniu likwidacją grobu Eugeniusza Sobolty. Już na początku roku sprawę udało się jednak sprawnie załatwić.
Jedną z najważniejszych motocyklowych imprez sezonu 1938 r. był zorganizowany przez WKS Legia międzynarodowy wyścig Grand Prix Polski na Bielanach. Ostatnio na portalu aukcyjnym, na licytację wystawiony został jeden z pucharów z tej imprezy. Ponieważ opis aukcji był nieprecyzyjny pomyślałem, że warto napisać co tak naprawdę sprzedawano i jakiego wydarzenia dotyczyło.
Okres miedzy jesienią 1915 a początkiem 1916 roku sportowcy legionowi spożytkowali na organizację drużyn, kontakty, wyszukiwanie piłkarzy i planowanie meczów. Gdy w końcu nadeszła wiosna okazało się, że popularność i pasja do uprawiania piłki nożnej w Legionach przerosła wyobrażenia także tych, którzy znali wcześniej ten sport z cywila.
Zebranie założycielskie, które dało początek Legii odbyło się w kwietniu 1916 r. w Legionach Piłsudskiego. Jednak już rok wcześniej, zorganizowały się w strukturach legionowych pierwsze drużyny piłkarskie. W Piotrkowie, przy Kompanii Sztabowej Komendy Legionów powstała wówczas drużyna piłkarska, z której po roku narodziła się Legia. Dziś o tym jak tworzył się sport w Legionach.
„Odbudowujemy Polskę Niepodległą, z własna monarchią i ustrojem konstytucyjnym” […] Aż wreszcie gdy skończył te słowa Brygadier Haller i okrzyk wzniósł: -„Niech żyje Polska Niepodległa!” – jakoby burza się rozpętała. Krzyk taki się podniósł potężny, taką radością, szaleństwem nabrzmiały – jakoby to nie kilka tysięcy piersi go wyrzuciło – lecz Naród cały […]”